Customshtë zakon të quhen mendime dhe ide nënndërgjegjeshëm që në momentin e caktuar janë jashtë vetëdijes. Me fjalë të tjera, këto janë mendime që nuk mund të bëhen të vetëdijshme.
Nga pikëpamja filozofike, nënvetëdija është një shtresë e vetëdijes që mund të zbulojë vetveten vetëm në raste të veçanta. Kjo i referohet një ëndrre ose veprimesh të gabuara. Në psikologji, ky term përdoret për t'iu referuar proceseve mendore dhe gjendjeve që ndodhen jashtë sferës së ndërgjegjes.
Termi "nënndërgjegjeshëm" u shfaq për herë të parë në fund të shekullit XVIII. Pastaj ai caktoi sferën e veprimit të fenomeneve të pavetëdijshme. Në teoritë fiziologjike, nënndërgjegjeshëm shoqërohet me një larmi mekanizmash fiziologjikë të sjelljes. Ky term është një koncept jashtëzakonisht i rëndësishëm në teorinë psikoanalitike. Por vetëm nga momenti kur Sigmund Freud filloi të përdorë këtë koncept, ai filloi të përdoret në mënyrë aktive në psikologji.
Frojdi gjithmonë e konsideronte anën nënndërgjegjeshëm të jetës mendore shumë më të rëndësishme se ajo e vetëdijshme. Ai madje e krahasoi nënvetëdijen me një ajsberg. Sipas mendimit të tij, është nënndërgjegjeshëm ajo që përmban instinkte dhe kujtime të rëndësishme që mund të bëhen të vetëdijshme. Por ndodhi një shtypje e papritur. Rezulton se materiali nënndërgjegjeshëm është një forcë që e shtyn një person në veprime të një natyre të caktuar. Frojdi zhvilloi një teknikë të veçantë për studimin e nënvetëdijes. Ai sugjeroi që transferimi i disa momenteve të dhimbshme të nënvetëdijes në vetëdije do të ndihmonte në lehtësimin e sëmundjes mendore. Sipas Frojdit, sjellja automatike mund të kryhet pa vetëdije të vetëdijshme. Por në të njëjtën kohë, nuk mund të konsiderohet nënndërgjegjeshëm.
Mendja nënndërgjegjeshëm është thelbësore në shkencën sociologjike, pasi shpesh u drejtohet psikoanalistëve. Teoritë post-frojdiane u kundërshtuan me mësimet e tij rreth nënvetëdijes. Pra, A. Adler ishte i pari që u përpoq të rishikonte rrënjësisht mësimet e Frojdit. Ai parashtroi parimin e kompensimit psikologjik dhe u përpoq të paraqiste të gjithë aktivitetin psikologjik si një luftë në një nivel nënndërgjegjeshëm. Jung sugjeroi që nënvetëdija personale fsheh një shtresë më të thellë të nënvetëdijes kolektive. Dhe Fromm pranoi ekzistencën e një nënvetëdije individuale. Sipas mendimit të tij, shoqëria përcakton në mënyrë të pavarur cilat mendime dhe ndjenja mund të arrijnë një nivel të vetëdijshëm dhe cilat janë të rrezikshme për ekzistencën e saj. Rezulton se përmbajtja e nënvetëdijes mund të përcaktohet nga vetë struktura e shoqërisë.
